فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟|ضرورت ایجاد فرماندهی واحد برای مقابله با حملات سایبری
با توجه به حوادث اخیر، ارتقای امنیت فضای سایبری کشور با ایجاد فرماندهی واحد، برای دفع حملات سایبری امری ضروری به‌نظر می‌رسد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ امروزه پیشرفت فناوری از یک طرف سبب تسهیل در امور بشر و دسترسی به آرامش و آسایش بیشتر شده و از طرف دیگر آثار و تبعات مخربی نیز به‌همراه داشته است. به‌تبع به وجود آمدن فضای سایبر، مواجه شدن دولت‌ها با حملات سایبری در عصر حاضر اجتناب‌ناپذیر است.
درباره تعریف حملات سایبری اتفاق نظری وجود ندارد؛ از جمله تعاریفی که از حملات سایبری ارائه شده، تعریفی است که در استراتژی نظامی ملی آمریکا مطرح شده است؛ در این تعریف مذکور حملات سایبری به‌عنوان عملیاتی که موجب مختل کردن، انکار، تنزل یا تخریب اطلاعات موجود در کامپیوتر یا اطلاعات موجود در شبکه‌ها و یا خود شبکه‌ها می‌شوند تعریف شده است، همچنین در تعریف دیگری چنین آمده است: «حمله سایبری عملیات سایبری تهاجمی یا تدافعی است که از آن به‌طور متعارف انتظار صدمه وارد شدن به اشخاص یا مرگ اشخاص یا وارد شدن خسارات به اشیا می‌رود.»
دنیای امروز دنیای تقابل سایبری است
تعداد و آثار این حملات به‌گونه‌ای است که حملات سایبری می‌تواند به‌عنوان تهدیدی جدی‌تر از آنچه امروزه با آن مواجهیم ارزیابی شوند و در واقع می‌توان دنیای امروز را دنبال تقابل سایبری دانست؛ عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به این واقعیت می‌گوید: «بر اساس گزارش مرکز پایش امنیت سایبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، روزانه با چندین حمله سایبری از حملات ساده گرفته تا حملات پیچیده مواجه هستیم؛ بر این اساس ضروری است بیش‌ازپیش آمادگی خودمان را برای مقابله با حملات سایبری افزایش دهیم.»
حملات سایبری در دنیا با اهداف متعددی انجام می‌شود که از جمله مهمترین این اهداف تسلیم کشورهای متخاصم با استفاده از فضای سایبری و با رویکرد اقتصادی است، در این باره دکتر شیخی استاد دانشگاه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران در کانون حملات سایبری در دنیا قرار دارد می‌گوید: «در آمریکا مؤسسه‌ای وجود دارد تحت عنوان FDD که معروف است و در واقع یک نیروی فکری برای تصمیم‌گیران دولت آمریکا است. در سال 2017 برنامه‌ای در این مؤسسه تحت عنوان «جنگ اقتصادی مبتنی بر فضای سایبر» تدوین شد که اگر کمی در متن آن دقت کنیم می‌بینیم که می‌گویند "ما به مولدهای اقتصادی کشور هدف از طریق فضای سایبری رخنه کنیم و در آن اختلال ایجاد کنیم."»
در پاسخ به اینکه مزیت استفاده از فضای سایبری در حملات چیست، این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: «چند مزیت در این روش وجود دارد که یکی از آنها هزینه کم است؛ شما تصور کنید یک موشک کروز قیمتش بالای یک‌میلیون دلار است، اما تهیه ویروسی شبیه استاکس‌نت حدوداً 600هزار دلار هزینه در بر داشته است. در فضای سایبری وقتی شما عملیاتی انجام دهید می‌توانید به‌گونه‌ای عمل کنید که ردی از شما باقی نماند.»
طراحی حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی
نکته دیگر آنکه با پیشرفت‌های سریع و خیره‌کننده هوش مصنوعی، حملات سایبری با تکیه بر هوش مصنوعی در حال گسترش است؛ در این باره فرجی‌پور جانشین قرارگاه پدافند سایبری کشور می‌گوید: «حملات سایبری امروز با تکیه بسیار زیادی بر هوش مصنوعی در حال طراحی و اجرا است؛ الآن سطح حمله خیلی گسترش پیدا کرده است مانند حملات بات نتی که در آن یک گروهی حمله را طراحی می‌کنند و بعد یک‌میلیون عامل را برای حمله به جایی بسیج می‌کنند که این یک‌میلیون عامل همه ماشین هستند! این یعنی سطح حمله گسترده شده است و بدافزاری هم که به زیرساخت‌های کشورها می‌فرستند هوشمند است و می‌داند از کجا عبور کند که شناخته نشود، این بدافزار یک ظاهر ندارد، چندین ظاهر و قابلیت عملیاتی دارد.»
فرجی‌پور با اشاره به اینکه تهدید بالاتری نسبت به حملات در فضای سایبری وجود دارد معتقد است: «مطالعات نشان می‌دهد که در آینده با تهدیدات ترکیبی در فضای سایبر مواجه هستیم؛ ما الآن می‌گوییم فضای سایبری، ولی یک فضای دیگری هم وجود دارد به‌نام الکترومغناطیس. در فضای سایبری جریان الکتریکی و بیت و بایت وجود دارد، در فضای الکترومغناطیسی سیگنال و موج و میدان الکترومغناطیسی وجود دارد که خود اقیانوس بزرگی از تهدیدات است.»
متولی دفاع سایبری در کشور وجود ندارد
به‌نظر می‌رسد با توجه به حجم گسترده تهدیدات در فضای سایبری، ضروری است متولی خاصی برای رصد مستمر، آینده‌پژوهی و مقابله با این گونه تهدیدات، ایجاد شود؛ در این باره دکتر شیخی معتقد است: «در حوزه دفاع سخت، ما وزارت دفاع را داریم که کار آن تولید تجهیزات و تسلیحات آفندی و پدافندی برای دفاع از کشور است و کار و وظیفه آن کاملاً مشخص است اما در حوزه سایبر دچار یک خلأ شده‌ایم؛ سؤال این است که؛ متولی اصلی در کشور در حوزه توسعه فناوری‌های امنیت سایبری کجاست؟ چه‌کسی باید محققین و اساتید و بازیگران اصلی را جمع کند و برای آنها کار تعریف کند و از آنها محصول بخواهد؟
نکته پایانی آنکه مجموعه شواهد و قرائن نشان می‌دهند امروزه فضای سایبری، فضایی مناسب برای فشار آوردن به کشورهای موردنظر است، ازاین‌رو ارتقای آمادگی برای افزایش امنیت فضای سایبری کشور با ایجاد فرماندهی واحد، برای دفع حملات سایبری امری ضروری است که باید بیش از گذشته مدنظر مسئولان واقع شود.
برندها
